Δύο Μαρίες

Χθές γιορτάζανε οι Μαρίες...


Γεννήθηκε το 1870 στην Ιταλία. Την ονομάσανε Μαρία. Δεν ήταν μια συνηθισμένη Μαρία. Σε μια εποχή που ο ρόλος της γυναίκας ήταν άλλος, αυτή σπούδασε Ιατρική και έγινε η πρώτη γυναίκα γιατρός στην Ιταλία. Μα ποιος θα εμπιστευόταν την υγεία του το 1896 σε μια γυναίκα; Έτσι, εργάστηκε στη ψυχιατρική κλινική του Πανεπιστημίου με παιδιά που παρουσίαζαν νοητική στέρηση. Η δουλειά της με αυτά τα παιδιά την ώθησε να σπουδάσει και Παιδαγωγική, Φιλοσοφία, Ψυχολογία. Ανέπτυξε ένα σύστημα παιδαγωγικής για αυτά τα παιδιά και ήταν τέτοια η αποτελεσματικότητα του, που οι επιδόσεις τους ήταν εφάμιλλες των «φυσιολογικών» παιδιών.
Απόρησε η Μαρία και αναλογίστηκε, αν ένα παιδί που ξεκινά με εμπόδια με τη σωστή διαπαιδαγώγηση φτάνει σε αυτό το επίπεδο, τότε ένα παιδί που ανήκει στο «μέσο όρο» που μπορεί να φτάσει άραγε;
Δε πειράζει που άλλοι δεν την πίστευαν, αυτή ήξερε και διαισθανότανε τις απεριόριστες δυνατότητες των παιδιών. Υφηγήτρια πια του πανεπιστημίου, είχε αρκετό κύρος για να κάνει κάτι μοναδικό. Στις φτωχογειτονιές του Μιλάνο, στις εργατικές πολυκατοικίες, εκεί που οι γονείς έφευγαν για τις δουλειές τους και τα παιδιά μένανε μόνα στο σπίτι πρότεινε τη δημιουργία χώρων για αυτά τα παιδιά. Τους ονόμασε «το σπίτι του παιδιού» και εκεί εφάρμοσε τη μέθοδό της. Μόνη κατασκεύασε το απαραίτητο εκπαιδευτικό υλικό. Ήξερε η Μαρία, και η μέθοδος είχε εκπληκτικά αποτελέσματα. Η διάδοση της ήταν πλέον δεδομένη.
Η Μαρία Μοντεσσόρι πέθανε το 1952 αφήνοντας πίσω της κληρονομιά τη μέθοδο Μοντεσσόρι.

Γεννήθηκε στην Ελλάδα. Την ονομάσανε Μαρία. Ούτε αυτή ήταν μια συνηθισμένη Μαρία. Παιδαγωγός δοσμένη στο παιδί, πίστεψε στη μέθοδο της συνονόματης της και το 1950 ίδρυσε με τον άντρα της το πρώτο Μοντεσσοριανό σχολείο στην Αθήνα.
Μόνοι τους φτιάξανε το υλικό, μόνοι τους το μετέτρεψαν ή δημιούργησαν καινούργιο για να είναι κατάλληλο για τα ελληνικά δεδομένα. Η Μαρία έγραψε βιβλία που προβάλλουν τη μέθοδο αλλά κυρίως οδηγούν τον αναγνώστη στη ψυχή του παιδιού. Η Μαρία έφτιαξε τραγούδια που τα παιδιά αγαπάνε και τραγουδάνε με χαρά. Η Μαρία όσο ζούσε ήταν η πνοή του σχολείου και πρότυπο για τους μαθητές του.




Το μοντεσσιοριανό σύστημα αγωγής πιστεύει ότι ο άνθρωπος έχει έμφυτη την ικανότητα και τη δυνατότητα μάθησης. Ότι το παιδί αγαπάει τη γνώση, διψάει για γνώση, διψάει για τη προσωπική του εξέλιξη και ωρίμανση. Ότι το κάθε παιδί είναι μια ξεχωριστή οντότητα με ιδιαίτερες ανάγκες και ρυθμούς. Ότι κατά τη διάρκεια ανάπτυξης του διανύει συγκεκριμένες κρίσιμες περιόδους κατά τις οποίες αναπτύσσει και μια συγκεκριμένη ικανότητα/ταλέντο. Το κάθε παιδί με τους δικούς του ρυθμούς. Όλα τα παιδιά μπορούν και θέλουν να αναπτύξουν αυτές τις ικανότητες. Το καθένα στο δικό του χρόνο. Αν το παιδί βρίσκεται μέσα σε ένα κατάλληλα οργανωμένο περιβάλλον το οποίο περιέχει τα εργαλεία για την ανάπτυξη αυτών των ικανοτήτων και του δοθεί η ελευθερία να επιλέξει σε τι θέλει να επικεντρώσει, τότε το παιδί γνωρίζει, και το παιδί επιλέγει αυτό που καλύπτει το κρίσιμο στάδιο ανάπτυξης, η διαδικασία της μάθησης μεγιστοποιείται. Ο δάσκαλος είναι απλώς βοηθός, παρατηρητής, οδηγός. Τα εργαλεία μάθησης στηρίζονται στη δοκιμή, στη πράξη, στην άσκηση, στη κίνηση. Κι έτσι, σε ένα περιβάλλον σεβασμού, ελευθερίας, χωρίς καθόλου διδασκαλία από έδρα, αναπτύσσονται άνθρωποι με ερευνητικό μυαλό και διάθεση, που διατηρούν άσβεστη την αγάπη της γνώσης.



Χθες γιορτάζανε οι Μαρίες. Και θυμήθηκα αυτές τις δύο Μαρίες που δεν είναι κοντά μας πια. Είναι κοντά μας όμως η κληρονομιά τους.